گُمبول بافی صنایع دستی کهگيلويه و بويراحمد
تزئینات در زندگی عشایری از جنس خود این زندگی است. عشایر نظیر سایر اقشار مردم در عزا و عروسی، در شادی و غم آئین ها و مراسم خاص خود را دارند. برای تزئین مراسم عروسی و شادی از بافته های رنگی به نام گمبول با ضم «گ» استفاده می شود. به این منظور بندی بافتنی را تهیه می کنند و به فاصله هر 20 سانتی متر نظیر ریسه های رنگی مراسم عروسی از نخ های رنگی پشمی یا کاموایی گلوله های نخی درست می کنند و آویزان می نمایند.
گمبول در اندازه های مختلف و برای مصارف مختلف تهیه می شود. کمبول های درشت و پشمی برای طناب سیاه چادر و گمبول های ریز دکمه ای برای تزئین خورجین و نظیر آن استفاده می شود. حتی برای نوار روی آلاچیق ها نیز از گمبول های رنگی استفاده می گردد. از دیگر مصارف گمبول، تزئین جل اسب، تزئینات گلیم و جاجیم مورد استفاده در چینش بافتنی ها است که روی بافتنی های تزئینی منزل کشیده شده و به عنوان پرده ای رنگین استفاده می گردد.
طول گمبول ها به طور متوسط 15 سانتی متر و خط سر آنها 5 تا 8 سانتی متر می باشد و برای محکم شدن و وانرفتن بند ها، با نخ و سوزن این بند ها را به هم می دوزند. محل آویز گمبول ها نیز می تواند یک بند به قطر 2 تا 5 سانتی متر باشد و یا نواری به عرض 10 تا 7 سانتی متر تهیه گردد و گمبول ها از آن آویزان گردند.
گمبول در اندازه های مختلف و برای مصارف مختلف تهیه می شود
هنر توبافی در خراشاد
پارچه بافی سنتی خراشاد از مهمترین صنایع دستی استان خراسان جنوبی است
خراسان جنوبی منطقه ای تاریخی است که صنایع دستی بسیاری در آن تولید می شود. خراسان جنوبی سرزمین بافت های طبیعی و فضاهای روستایی متفاوت است و بر اساس امکانات موجود در آن هنرهای متناسب با زیستگاه بوجود آمده است . هنرمندان این سرزمین از مواد طبیعی بهره می گیرند و حاصل هنرشان دست بافت های زیبایی است که چشم هر بیننده ای را به خود جلب می کند.
خُراشاد روستایی است واقع در ۲۴ کیلومتری جنوب شرقی بیرجند. پارچه بافی سنتی خراشاد یا توبافی به زبان محلی، یکی از مهمترین صنایع دستی استان خراسان جنوبی است به طوریکه تنها صنعت دستی این استان است که نامزد دریافت مهر اصالت از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور شده است.
برای بافتن پارچه به روش سنتی، توباف ابتدا مواد اولیه از قبیل پنبه، ابریشم یا کرک را تهیه می کند و پس از آن از این مواد نخ می ریسد. در مرحله بعد نخ های به دست آمده را می جوشاند و برای ضخیم کردن آنها از آرد استفاده می کند. سپس به کمک این پارچه ها و چرخ پارچه بافی ، محصول نهایی به دست می آید. محصولی لطیف و بی نیاز از پیرایه های بدلی که تن را آرامش می بخشد و آب و هوای سوزان کویر را قابل تحمل می کند.
چیخ صنایع دستی استان کرمانشاه
از چیخ برای حصار کشی در داخل سیاه چادر استفاده می شود
چیخ در واقع همان حصارهای داخل سیاه چادر یا داوار می باشد که از بافت نی و نخ به دست می آید . وقتی سیاه چادر را بر پا می کنند فضای داخل آن را به وسیله چیخ می آرایند . اگر چیخ را برای جدا کردن مهمانسرا در چادر استفاده کنند ، ظرافت در بافت و بکار بردن نخهای رنگی متنوع ، بیشتر رعایت می شود . بافت چیخ در زندگی عشایری توسط زنان انجام می شود ، به این صورت که ابتدا مقداری نی توسط زنان و دختران جمع آوری می شود ، سپس تعدادی سنگ به منظور پیچیدن تار و پود به دور چیخ ، مهیا شده و بافت چیخ توسط کسی که در این کار تبحر دارد ، به کمک دیگران آغاز می گردد .
این کار نیاز به صبر و ظرافت و دقت دارد تا نظم در کنار ذوق و سلیقه قرار گرفته و نتیجه ای دلنشین پدید آید . از چیخ برای حصار کشی در اطراف داوار و فضاهای داخلی آن و حتی به عنوان حصاری جهت نگهداری حیوانات و احشام استفاده می شود .
شنایی با هنر تاچهبافی
اچهبافی یکی از شاخههای بافتههای داری و زیراندازهای ایران و رشتهی بومی استان چهارمحالوبختیاري است.
تاچه دستبافتهای كیسهمانند با تکنیک گلیمباف است که در برخی از نقاط استان چهارمحالوبختیاري براي نگهداري و جابهجایی حبوبات، غلات و آرد گندم مورد استفاده قرار میگیرد.
این دستبافته توسط عشایر ترک قشقایی در منطقهی چهارمحال تولید میشود و نام تاچه نیز برگرفته از تایچا بهمعنی گونی کوچک است.
استان چهارمحال و بختیاري مهمترین مرکز تاچهبافی در ایران است.
تاچه با طرحها و رنگهای گوناگون بافته می شود . مواد اولیهی تاچهبافی نخ پشمی برای پود
، نخ پنبه برای تار (چله) و رنگدانه است. ابزارهای تاچهبافی دار گلیمبافی، دفتین و تیغ است.
منبع:barzaan.com
هنر شیر دنگ بافی
دست زنان روستایی و عشایری، گنج این مردمان است. اینان زندگی را در تار و پود گلیم ها و شیردِنگها می بافند و به نمایش می گذارند، زندگی ای شاده، روحیه ای لطیف و عاطفه ای سرشار از نقش و نگارها و رنگهای شاد و سرزنده بافته هایشان پیداشت، نوارهای رنگارنگ و نقش دار شیردنگ نمایانگر مراسم شادی و سرور قوم بختیاری است. این مردم در جشن ها و عروسی ها بر سر سیاه چادرها و در خانه ها این نوارهای تزیینی را آویزان می کنند و به این ترتیب پیغام شادی خود را به میهمانان و آشنایان می رسانند.
"شیردنگ” در اندازه های متفاوت و رنگهای زیا و جذاب بافته می شود. زن هنرمند، این نوارها را با بسم ا… شروع به بافتن می کند و امیدوار است که رشته ی شادی های هیچ کس گسسته و پاره نشود.
شیر دنگ در مراسم جشن و شادی برای تزیین سیاه چادر استفاده می شود
یکی از صنایعدستی تزیینی_کاربردی استان چهارمحال و بختیاری شیر دنگ بافی است. شیر دنگ بافی جنبهی خودمصرفی دارد. ازنظر بافت همانند وریس است، تفاوت عمدهی آن با وریس در عرض کم و طول زیاد و همچنین تعبیهی منگوله ها (آویز های پشمی الوان) بهمنظور زیبایی است.
مواد اولیه عمده در تولید و بافت شیر دنگ از بهترین نوع پشمهای بهاره است که زنان عشایر با ظرافت خاصی بهوسیلهی ابزار سادهای به نام پیلی بهصورت رشتهی نازکی میریسند و پسازآن به روش رنگرزی گیاهی (سنتی) به رنگ های شاد و با طراوت رنگآمیزی کرده و بعدازآن بر اساس طرح های ذهنی شروع به بافت میکنند.
مواد اولیه عمده در تولید و بافت شیر دنگ از بهترین نوع پشمهای بهاره است
کاربرد شیردنگ اکثراً در جلوی سیاهچادر (بهون) جهت تزیین سیاهچادر است. شیر دنگ در مراسم جشن و شادی استفاده گستردهتری دارد. به صورتی که برپایی هر مراسم جشن بدون انجام تزیینات با شیر دنگ امکانپذیر نیست.
اکثر نقوش بافتهشده در شیر دنگ نقوش هندسی شکسته و نیز نقش حیوانات درزمینهی آن است. حفظ و نگهداری آن دوری از آتش، عدم صدمه به تاروپود و شستشوی آن در آب روان است.
گردآوری:بخش فرهنگ و هنر بیتوته
مریم حیدرزاده متولد 29 آبان 1356
شکست عاشقی و ترانه "نفرین" مریم :
اولین قطعه از اولین آلبوم زیرزمینی محسن چاووشی نفرین نام دارد که مریم حیدرزاده آن را سروده است. مریم حیدرزاده درباره نگاه نفرت انگیزی که در این قطعه به معشوق داشته، گفته است: "این ترانه برآمده از اتفاقی کاملا شخصی بود که در سال ۷۹ برای من رخ داد و این کمترین کاری بود که بعد از یک شکست وحشتناک از دستم برمیآمد. البته مهم نیست و الان خوشحالم در کتاب اخیرم هم نوشتهام که از همه کسانی که از زندگیام رفتند متشکرم، چون اگر نمیرفتند آن کسی که بنا بود بیاید نمیآمد."
علاقه مندی های مریم حیدرزاده :
از فصل بهار بدش می آید اما ماه اردیبهشت را خیلی دوست دارد. عاشق پاییز است. گل سرخ و رنگ قرمز را دوست دارد از رنگ آبی متنفر است. از سفر کردن خوشش نمی اید.
فوتبال و اسکی ورزشهای مورد علاقه او است. شدیدا طرفدار پرسپولیس هست و پرسپولیسی ها را دوست دارد. علاقه اش به پرسپولیس به حدی است که در بازی های مهم به اردوی آنها می رود.
خیلی احساساتی و هیجانی هست و به عشقی که دارد خیلی حسود و انحصار طلب است و در بدترین شرایط نوشتن آرامش می کند.
وضعیت تاهل مریم حیدرزاده:
مریم حیدرزاده مجرد است.
کتابهای چاپ شدهی مریم حیدر زاده :
سال ۷۷ اولین کتاب "پروانه ام خواهم ماند"
سال ۷۸ کتاب مال تمام من
سال ۷۹ تقصیر من نبود
سال ۸۰ مجموعه نامههای عاشقانه
سال ۸۱ با تو یا هیچ کس
سال ۸۲ دیگر میذارمت کنار
سال ۸۳ مجموعه نثر این نامههایی که پاره کردی
پاییز ۸۳ کتاب اون یکی رو جز من
بیوگرافی مریم حیدرزاده + دلیل نابینا شدن
چکیده ای از بیوگرافی مریم حیدرزاده :
زمینهٔ کاری: ادبیات، هنر
تولد: ۲۹ آبان ۱۳۵۶ تهران
ملیت : ایرانی
محل زندگی:تهران
پیشه : شاعر، ترانهسرا، نویسنده، نقاش
بیوگرافی مریم حیدرزاده:
مریم حیدرزاده متولد ۲۹ آبان ۱۳۵۶ در تهران است. مریم حیدرزاده شاعر و ترانه سرا، نقاش و نویسنده است که در اواخر دههی هفتاد شعرهایی را به سبک محاوره و با استفاده از واژگان ساده و روان نوشت که باعث شهرت وی شد.
او در رشتهی حقوق قضایی در دانشگاه تهران تحصیل کرده است. پدر مریم بازنشستهی ارتش و مادرش کارمند است. آنها ساکن سعادت آباد تهران هستند و به خاطر نگهداری از مریم خیلی فعالیت بیرون از منزل ندارند. او دو خواهر به نامهای نرگس و مرضیه دارد.
خوانندگان داخل کشور و خوانندگان فارسی زبان خارج از کشور در بسیاری از ترانههایشان از اشعار و سرودههای مریم حیدرزاده استفاده کردهاند.
از 3 سالگی نقاشی کردن را دوست داشته و از 4 سالگی هم گفته هایش را قافیه بندی می کرده و سعی داشته به شکل آهنگینی سخن بگوید آغاز دوران شعرگویی حیدرزاده به 8 سالگی او بر می گردد که در آن زمان اشعار کودکانه می سروده است
در اثر آشنایی با یک استاد نقاش و مجسمه ساز موفق شده که آرزوی دیرینه خود، نقاشی کشیدن، را تحقق ببخشد. مریم حیدرزاده گفت که مثل همه نقاشی می کشد با این تفاوت که کسی (معمولا یکی از خواهرانش) برایش رنگ ها را به ترتیب جلو دستش می چیند.
مریم حیدرزاده آموختن نقاشی را از تیر ۱۳۸۹ آغاز کرد و چنان که خود می گوید تا اسفندماه همان سال حدود ۱۴۰ قطعه آبرنگ کشید.
او به آبرنگ علاقه دارد و نمایشگاه "پس از آن همه حسرت" گزیده ای است از آبرنگ های او.
اولین مجموعه شعر مریم حیدرزاده "پروانه ات خواهم ماند" نام داشت، این کتاب در اردیبهشت ماه سال 77 منتشر شد این کتاب گلچینی از ترانه هایی بود که حیدرزاده در تلویزیون می خواند که به همت نادر کاشانی به چاپ و نشر رسید.
کولبارچه، دستبافتهای پشمین برای حمل آذوقههای عشایر
مواد اولیه مصرفی در کولبارچه اغلب پشم و موی بز است
کولبارچه دستبافتهای حاصل ذوق و سلیقه عشایر است که برای قرار دادن آذوقه و وسایل شخصی مورد استفاده قرار میگیرد.
یکی از صنایع دستی تزئینی ـ کاربردی ایران کولبارچه نام دارد. این کلمه از دو جزء کولهبار به معنای مایحتاج ضروری و چه به معنای کوچک تشکیل شده است.
این دستبافته که از بافتههای داری محسوب میشود، مشابه همان کولهای است که کوهنوردان، گردشگران و طبیعتگردان از آن استفاده و آذوقه و وسایل شخصی خود را با آن حمل میکنند.
کولبارچه شامل 3 قسمت است؛ بدنه اصلی کیسهایشکل و معمولا به ابعاد 45 در 35 سانتیمتر است، لایه پشتی سادهبافی و رویه آن تکنیک بافت قالی و سوزنی و گلیمباف است.
«در» از دیگر بخشهای کولبارچه است که امکان بسته شدن آن را فراهم میسازد و بندهای بافته شده از پشم و موی بز نیز بند روی شانه را تشکیل میدهند.
مواد اولیه مصرفی در کولبارچه اغلب پشم و موی بز است اما گاه از پنبه نیز استفاده میشود.
این دستبافت در گذشته بسیار رایج بود ولی با ورود کالاهای ماشینی و صنعتی داخلی و خارجی مصرف و استفاده از آن محدود شد.
در حال حاضر این دستبافت را عشایر و روستاییان تولید میکنند.
تراش سنگ و چوب
تخت جمشید نمونه بارزی از صنعت سنگبری دوره هخامنشی است
پیشینه هنر سنگتراشی به ۴۵۰۰ سال پیش از میلاد میرسد و کشف اینظروف نشانگر آن است که در این ایام تراش اشیا مختلف مصرفی و تزئینی از سنگ سبز در کرمان رواج داشته که البته هنوز هم این نوع سنگ استخراج و به مشهد فرستاده میشود. به طور کلی باید گفت که سنگتراشی در ایران قدیم بیشتر به تهیه وسایل کشاورزی و آلات و ابزار شکار و کندن پوست حیوانات اختصاص داشته و لوازم سنگی به دست آمده از غار مسکونی کمربند یا غار هوتو در نزدیکی بهشهر که متعلق به ۱۱۰۰۰ تا ۸۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح است نیز دلالت بر همین امر دارد.
سنگ در ساختن بناهای تاریخی و آثار باستانی هم نقش بسیار مهم و اساسی داشته است. از جمله مهمترین ابنیه تاریخی میتوان از کاخهای دوران هخامنشی و حجاریهای دوره ساسانی نام برد. تخت جمشید نمونه بارزی از صنعت سنگبری دوره هخامنشی است؛ به طوری که از دو اتاق خزانه تخت جمشید بیش از ۶۰۰ ظرف سنگی سالم و شکسته بدست آمد. سنگتراشی دوره ساسانی را از کندهکاری و نقوش برجسته بر روی چهار سنگ میتوان شناخت که بیشتر آنها در دامنه کوههای فارس بوجود آمده است.
سنگتراشان در همدان از انواع سنگها نظیر مرمر، نسوز، سیاه، زرد، قرمز و سفید استفاده میکنند در حال حاضر برخی از کارگاههای سنگتراشی تکنولوژی را برای سرعت بخشیدن به کارشان به خدمت گرفته و اغلب از دستگاهی که شبیه ارههای چوب بری است استفاده میکنند ولی در هر حال باید گفت که سنگتراشی به کار مداوم و تلاش زیاد نیاز دارد، از این رو در قیمت تمام شده یک محصول سنگی عامل کار نقش مهمیدارد و حدود ۸۰ درصد قیمت را تشکیل میدهد.
پیشینه هنر سنگتراشی به ۴۵۰۰ سال پیش از میلاد میرسد
سنگ تراشی یکی از صنایع دستی همدان است
مشک دوزی
مشک ها در دو سایز کوچک و بزرگ درست می شوند
قدمت مشک دوزی مشخص نشده، اما این کار الهام گرفته از مشک حضرت ابوالفضل (ع) بوده است. سابقه در مشک دوزی بیش از ۳۰۰ سال است ، در زمان های قدیم که برق کشی و یخچال و سردخانه به شکل امروزی وجود نداشته، کشاورزانی که برای کار برداشت محصول خود در زمین کشاورزی مشغول به کار بودند، برای خنک نگه داشتن آب آشامیدنی خود از مشک استفاده می کردند و مشک آب را زیر سایه گیاهی قرار می دادند تا به دور از گرمای آفتاب به طور طبیعی خنک بماند.
سابقه در مشک دوزی بیش از ۳۰۰ سال است
تهیه پوست مرغوب برای تهیه مشک : اول پوست درجه یک در نمک گذاشته می شود و چند روز در همین وضعیت نگهداری می شود، بعد موهای آن به وسیله قیچی چیده می شود. هر گونه مواد زاید، چربی و هر چیز دیگری را از پوست جدا کرده. مرحله بعد ته چرم رو دوخته و با ریختن جَفت درون آن، قسمت داخلی پوست آماده میشود. در نهایت بین شش ماه تا یک سال باید به عنوان مشک استفاده بشود.
در زمان های قدیم مردم برای خنک نگه داشتن آب آشامیدنی از مشک استفاده می کردند
مشک ها هم سایزبندی دارند : در دو سایز کوچک (۲ لیتری) و بزرگ (۳ لیتری) ساخته می شوند.
طول عمرمشک در واقع وابسته به آب است و در صورتی که چرم آن خشک بشود به مرور زمان از بین می رود. مشک مثل ماهی می ماند که با آب زنده است. یعنی همیشه باید داخل مشک آب باشد وگرنه بعد از مدتی خشک میشود.
اما نمونه تزیینی آن که طبیعتاً نیازی به آب کردن ندارد طول عمر زیادی دارد.