ايشان از تزيينات ديگري به نام گلماله استفاده ميکند که در اکثر بافتهاي عشايري همه مناطق کاربرد دارد.
از سوي ديگر، سي الي چهل رشته نخ به طول 20 الي 25 سانتيمتر تهيه و (تعداد نخها بر اساس کوچکي و بزرگي گلماله است) رشتهها را از وسط دو لا کرده، حلقهاي جهت اتصال رشتهها در محل تاشدن رشته درست ميشود.
جهت محکم شدن اين حلقه به رشتهها پس از چند بار پيچيدن دور رشتهها با جوالدوز دوخت نخ حلقه را گرفته، از سر به درون رشتهها برده و کور ميکند. انتهاي رشتهها با قيچي صاف ميشود. ويژگي گل مالههاي حاج حسيني اين است، که در تمام بافتها نخ پيچي حلقه همرنگ رشتهها است. براي تزيين بعضا، در اتصال گل ماله به رشمه، يک عدد خرمهره هم متصل ميشود.
برخلاف پوششهاي اسب، که اکثرا دلايل بهداشتي و يا حفاظتي دارد، پوششهاي شتر، به استثنا ـ جهاز شترـ صرفا جنبه زينتي دارند. ممکن است تصور شود ساختن اين پوششها به قصد پوشاندن قسمتهاي ناهمگون و نامتناسب شتر است. اما اين نظريه هيچ پايه و اساسي ندارد، زيرا تا کنون چنين فرضيهاي از جانب شترداران و زنان آنها که سازنده پوششهاي شتر هستند، شنيده نشده است.
در فرهنگ اين مردم، شتر حيواني است کامل و مثل ديگر مخلوقات خداوند مبرا و بينقص، اما زينتپذير. و اين زينتپذيري به دلي نقص پوشي نيست و آنها تنها در مراسم جشن و عروسي به تزيين شتر ميپردازند. البته در مجالس تعزيه نيز از تزينات شتر استفاده ميشود.
تزيينات شتر شامل چند دسته است، که هر کدام در ارتباط با قسمتي از بدن اوست.
افسار شتر: معمولا از الياف بافته شده پشم درست ميشود.
کلاه (سربند)، روبند و پوزهبند: نوارها و تزيينات سر و صورت شتر است. پوزه بند با نواري به پشت سر شتر وصل ميشود و زنگولهاي نيز دارد، که افسار از آن منشعب ميگردد. وي به اين نمونهها در اصطلاح محلي آبسال ميگويد.
گردنبند و پهلوبند: براي گردن و پهلوهاي شتر استفاده ميشود. عمدتا در نوارهاي گردن شتر جاي زنگوله نيز تعبيه ميشود. وي در اصطلاح محلي به اين نمونهها گلابسال ميگويد. در اين بافتهها، فضاي خالي مثلث در گردن شتر ميرود به طوريکه بافت نوشتههاي «يا ابوالفضل» ، «يا حضرت محمد» و «الله اکبر» در جلوي شتر ميآيد. شيوه بافت نوار در هر سه، تار و پود چهار لايه است.
زانوبند: از ديگرتزيينات شتر است، که به زانوهايش بسته ميشود که بافت نوار آن هم چهار لايه تار و پود و تزيينات آن داراي سه رديف توري و گلماله است. لازم به ذکر است، که تنها نقشي که حاج حسيني در ابتدا و انتهاي بافت کتيبهها استفاده ميکند، نقش حوض است.
از نمونههاي موجود تنها يک کلاه شتر لر فارس و يک کلاه شتر قشقايي است که، نوشتهدار است و نام بافنده در نوار آن بافته شده است. همچنين در يک جل قشقايي و يک گردنبند شتر قشقايي، تاريخ بافت در نوار بافته شده است.
ابزار و وسايل مورد استفاده:
قيچي: براي چيدن نخ هاي اضافي در حين و اتمام بافت استفاده ميشود.
جوالدوز دوخت: اين نوع جوالدوز بيشتر در دوخت جهاز شتر و بافتهاي ظريف و ترميم بافت نوشتهها کاربرد دارد.
جوالدوز بافت: جنس آن از آهن است و 23 سانتيمتر طول دارد. سمت چپ سوراخدار و سمت راست نوک باريک است.
دوک: جهت پيچيدن نخهاي چهار لايه به کار ميرود. نخ به چوب محوري دوک محکم شده، ادامه آن به انتهاي محور، جايي که شيار دارد، متصل ميشود. سپس محور دوک را به زمين تکيه داده، سر ديگر را با سر انگشت به حالت ايستاده نگهداشته، دوک چرخانده ميشود. چرخش دوک موجب پيچش نخ به اندازه و طول دلخواه ميگردد.
کفي: اين ابزار از جنس آهن است و جهت تکيهگاه جوالدوز به هنگام دوخت کاربرد دارد، همچنين محافظ کف دست بافنده است.
مواد مورد استفاده:
نخ: نخ به کار رفته در بافتها، تماما از کرک گوسفند استراليايي شماره يک است. رنگ کرکهاي مورد استفاده بيشتر چهار رنگ آبي، قرمز، زرد و سبز است، بعضا رنگ صورتي نيز استفاده ميشود.
خرمهره: جهت تزيين بافتهاي مختلف مورد استفاده قرار ميگيرد.
از سوي ديگر، ايشان از تزيينات ديگري به نام گلماله استفاده ميکند که در اکثر بافتهاي عشايري همه مناطق کاربرد دارد. سي الي چهل رشته نخ به طول 20 الي 25 سانتيمتر تهيه و (تعداد نخها بر اساس کوچکي و بزرگي گلماله است) رشتهها را از وسط دو لا کرده، حلقهاي جهت اتصال رشتهها در محل تاشدن رشته درست ميشود.
جهت محکم شدن اين حلقه به رشتهها پس از چند بار پيچيدن دور رشتهها با جوالدوز دوخت نخ حلقه را گرفته، از سر به درون رشتهها برده و کور ميکند. انتهاي رشتهها با قيچي صاف ميشود. ويژگي گل مالههاي حاج حسيني اين است، که در تمام بافتها نخ پيچي حلقه همرنگ رشتهها است. براي تزيين بعضا، در اتصال گل ماله به رشمه، يک عدد خرمهره هم متصل ميشود.
برخلاف پوششهاي اسب، که اکثرا دلايل بهداشتي و يا حفاظتي دارد، پوششهاي شتر، به استثنا ـ جهاز شترـ صرفا جنبه زينتي دارند. ممکن است تصور شود ساختن اين پوششها به قصد پوشاندن قسمتهاي ناهمگون و نامتناسب شتر است. اما اين نظريه هيچ پايه و اساسي ندارد، زيرا تا کنون چنين فرضيهاي از جانب شترداران و زنان آنها که سازنده پوششهاي شتر هستند، شنيده نشده است.
در فرهنگ اين مردم، شتر حيواني است کامل و مثل ديگر مخلوقات خداوند مبرا و بينقص، اما زينتپذير. و اين زينتپذيري به دلي نقص پوشي نيست و آنها تنها در مراسم جشن و عروسي به تزيين شتر ميپردازند. البته در مجالس تعزيه نيز از تزينات شتر استفاده ميشود.
تزيينات شتر شامل چند دسته است، که هر کدام در ارتباط با قسمتي از بدن اوست.
افسار شتر: معمولا از الياف بافته شده پشم درست ميشود.
کلاه (سربند)، روبند و پوزهبند: نوارها و تزيينات سر و صورت شتر است. پوزه بند با نواري به پشت سر شتر وصل ميشود و زنگولهاي نيز دارد، که افسار از آن منشعب ميگردد. وي به اين نمونهها در اصطلاح محلي آبسال ميگويد.
گردنبند و پهلوبند: براي گردن و پهلوهاي شتر استفاده ميشود. عمدتا در نوارهاي گردن شتر جاي زنگوله نيز تعبيه ميشود. وي در اصطلاح محلي به اين نمونهها گلابسال ميگويد. در اين بافتهها، فضاي خالي مثلث در گردن شتر ميرود به طوريکه بافت نوشتههاي «يا ابوالفضل» ، «يا حضرت محمد» و «الله اکبر» در جلوي شتر ميآيد. شيوه بافت نوار در هر سه، تار و پود چهار لايه است.
زانوبند: از ديگرتزيينات شتر است، که به زانوهايش بسته ميشود که بافت نوار آن هم چهار لايه تار و پود و تزيينات آن داراي سه رديف توري و گلماله است. لازم به ذکر است، که تنها نقشي که حاج حسيني در ابتدا و انتهاي بافت کتيبهها استفاده ميکند، نقش حوض است.
از نمونههاي موجود تنها يک کلاه شتر لر فارس و يک کلاه شتر قشقايي است که، نوشتهدار است و نام بافنده در نوار آن بافته شده است. همچنين در يک جل قشقايي و يک گردنبند شتر قشقايي، تاريخ بافت در نوار بافته شده است.
ابزار و وسايل مورد استفاده:
قيچي: براي چيدن نخ هاي اضافي در حين و اتمام بافت استفاده ميشود.
جوالدوز دوخت: اين نوع جوالدوز بيشتر در دوخت جهاز شتر و بافتهاي ظريف و ترميم بافت نوشتهها کاربرد دارد.
جوالدوز بافت: جنس آن از آهن است و 23 سانتيمتر طول دارد. سمت چپ سوراخدار و سمت راست نوک باريک است.
دوک: جهت پيچيدن نخهاي چهار لايه به کار ميرود. نخ به چوب محوري دوک محکم شده، ادامه آن به انتهاي محور، جايي که شيار دارد، متصل ميشود. سپس محور دوک را به زمين تکيه داده، سر ديگر را با سر انگشت به حالت ايستاده نگهداشته، دوک چرخانده ميشود. چرخش دوک موجب پيچش نخ به اندازه و طول دلخواه ميگردد.
کفي: اين ابزار از جنس آهن است و جهت تکيهگاه جوالدوز به هنگام دوخت کاربرد دارد، همچنين محافظ کف دست بافنده است.
مواد مورد استفاده:
نخ: نخ به کار رفته در بافتها، تماما از کرک گوسفند استراليايي شماره يک است. رنگ کرکهاي مورد استفاده بيشتر چهار رنگ آبي، قرمز، زرد و سبز است، بعضا رنگ صورتي نيز استفاده ميشود.
خرمهره: جهت تزيين بافتهاي مختلف مورد استفاده قرار ميگيرد.
ارسال دیدگاه